Reims: Izaak

Jeżeli chciało by się odtworzyć realia ludzi żyjących w XII wieku tylko i wyłącznie na podstawie rzeźb zdobiących gotyckie katedry, można by stwierdzić, że w średniowieczu nie było dzieci. Albo może raczej, że sama idea dzieciństwa była ówczesnemu społeczeństwu zupełnie obca. Trudno się dopatrzyć okrągłych policzków, dziecięcych proporcji w budowie ciała, pulchnych rączek z króciutkimi paluszkami, złotych kędziorków - zamiast archetypowych dzieci stają nam przed oczami miniaturowi dorośli, bezradne karły.

Bo tak w zasadzie, to czemu miałoby słyżyć dzieciństwo? Zabawie? Nauce? Beztroskiemu leniuchowaniu? Zdziwiliby się bardzo średniowieczni preceptorzy. Trzeba się było spieszyć do życia - troje dzieci na dziesięć umierało nie doczekawszy nawet pierwszych urodzin, a następnych troje opuszczało ten świat przed osiągnięciem dojrzałości. Pięciolatki pracowały w polu, pasły bydło, były oddawane na służbę i zatrudniane u rzemieślników. Dwunastoletnia dziewczynka mogła wyjść za mąż za czternastoletniego chłopca. Skąd tu wziąć czas na dzieciństwo? W oczach swoich rodziców człowiek rodził się dorosłym, uosabiał nadzieje, plany, marzenie o godnym spadkobiercy, któremu można będzie powierzyć dorobek całego krótkiego życia.

Taki właśnie jest Izaak z południowego portalu katerdy w Reims: przedstawiony w miniaturowym dorosłym ciele, niby dziecko, ale jednak z brodą, całkowicie podporządkowany Abrahamowi ciągnącemu go za włosy, ale równocześnie stojący w jednym rzędzie z samym Aaronem dźwigającym baranka i Mojżeszem niosącym boskie tablice. Dorosłe średniowieczne dziecko bez dzieciństwa.