niedziela, 22 listopada 2009

Pierrefonds: Eugène Viollet-le-Duc


Konserwację zabytków w XIX wieku rozumiano bardzo specyficznie. Modne było posiadanie ''romantycznych ruin'', w których można by wydawać przyjęcia, recytować poezję i kontemplować nieuchronny upływ czasu, a równocześnie powolutku zaczynał się już budzić neo-gotyk ze swoją fascynacją średniowiecznymi kamiennymi potworami, opuszczonymi zamkami i niezrozumiałymi katedrami. Tak więc nierzadko w przypływie romantycznego zapału rozbierano całkiem dobrze trzymające się budowle, a tam, gdzie ruiny już były, inwestowano olbrzymie kwoty, by przywrócić im dawną świetność.

Takim właśnie ''od-budowywaczem'' starych ruin był brodaty architekt Viollet-le-Duc i trudno znaleźć we Francji średniowieczną budowlę, którą odnowiono by w XIX wieku bez jego udziału. Miał on na restaurację zabytków dość osobliwy pomysł: Odnawianie budowli wcale nie polega na tym, żeby ją zakonserwować, naprawić, czy odbudować. Odnowić znaczy nadać formę kompletną, nawet jeśli dana budowla nigdy w tym stanie nie istniała.

No i powstawały średniowieczne budowle, jakich samo średniowiecze nigdy nie widziało: na fasadzie Norte Dame w Paryżu pojawiły się dziwne diabełki, aniołki i inne skrzydlate gnomy, w tympanonie bazyliki Marii Magdaleny w Vezelay zaroiło się od hybryd z ludzkimi ciałami i głowami zwierząt, Avignon zyskał nie broniące przed niczym całkiem nowe mury obronne.

W Pierrefonds natomiast zbudowano zamek. Ruiny XII-wiecznej warowni stojącej na wzgórzu wśród świetlistych lasów Compiegne należały do Napoleona III, któremu marzyły się pałace bardziej królewskie od królewskich. Zatrudnił więc Violet-le-Duc, który ruiny te uśredniowiecznił zgodnie ze swoją fantastyczną wizją. Wybudował olbrzymie komnaty z kolorowymi malowidłami, kaplicę z witrażami, brukowane dziedzińce z renesansowymi galeryjkami na których czają się stada kamiennych smoków, a przede wszystkim cały las wież, wieżyczek i innych iglic. Przez ponad 25 lat mieszkańcy malutkiego miasteczka u stóp zamku słyszeli stukanie młotów o kamienne bloki i patrzyli ze zdumieniem, jak dzień po dniu ruiny przemieniały się w baśniowy pałac. Któregoś dnia budowlany harmider nagle ucichł: zabrakło głównego architekta. Violet-le-Duc zmarł i nikt już nie wiedział, jak interpretować jego plany, ani co tak naprawdę przedstawiają naszkicowane szybką kreską rysunki. Nikt nigdy nie zatańczył w olbrzymich salach balowych, nikt nie odpoczywał w sypialni z kilkumetrowym kominkiem, nikt nie wziął ślubu w zamkowej kaplicy.

Forma kompletna pozostała na zawsze niekompletna.


7 komentarzy :

  1. Bardzo lubię te Twoje opowieści.Czyta się je z prawdziwą przyjemnością łącząc przyjemne z pożytecznym:))

    OdpowiedzUsuń
  2. Niesamowite są te historie.

    OdpowiedzUsuń
  3. Fajnie , ze do Ciebie trafilam. Wiesz, mialam mieszkac w Compiegne. Brakowalo ostatecznego podpisu na kartce kiedy moj mily dostal propozycje restaurowania Aren w Arles. Czesto sobie rozmawiamy o szalonym geniuszu Viollet- le-Duc, bo moj mily restauruje, to co Mistrz juz restaurowal.
    Ostatnio moj DH restaurowal " la Tour ST. Jaques"w Paryzu, zabral mnie na sam szczyt, zeby pokazac sprosne scenki. Bo to , ze poprawiaja usmiech aniolkom, czy diabolkom, to tylko czesc prawdy hi, hi.
    Dziekujemy za opowiesc........tlumaczac milemu Twa opowiesc, tylko kiwal znaczaco glowa.

    OdpowiedzUsuń
  4. Witaj Elfiku, cieszę się, że mnie znalazłaś :) Viollet le Duc jest we Francji wszechobecny, wydaje się, że było ich co najmniej pięciu, w tylu budowlach maczał ręce. Masz szczęście, że masz dostęp tam, gdzie taki zwykły zwiedzający jak ja nigdy nie zajrzy :)

    OdpowiedzUsuń
  5. Francja jest moim marzeniem. Kocham język francuski ( aczkolwiek zdecydowanie łatwiej mi czytać w tym języku niż mówić...), uwielbiam kuchnię francuską, filmy i książki z Francją w tle. Marzy mi się wyprawa na reportaże do Francji i wierzę, że kiedyś ( może już niebawem ) to marzenie zrealizuję. Dzięki Tobie tak troszeczkę jestem we Francji codziennie. Dziękuję.
    Asia

    OdpowiedzUsuń
  6. Asiu, warto marzyć, bo marzenia się spełniają, coś o tym wiem! Francja jest bliżej, niż myślisz i to zupełnie dosłownie: posprawdzaj samoloty wizzair albo ryanair na jakiś mało oblegany termin, ceny potrafią zaskakiwać (mój ostatni rekord to 28 Euro w obie strony ze wszystkimi opłatami). Bardzo się cieszę, że podoba Ci się moja subiektywna Francja, w której mieszkam już od pięciu lat i która ciągle nie przestaje mnie dziwić i zachwycać. Pozdrawiam serdecznie!

    OdpowiedzUsuń