wtorek, 31 marca 2009

Laon: Templariusze


Pikardyjska równina rozciąga się, jak okiem sięgnął. Pola po horyzont, czasem zatrzymuje wzrok jakaś kościelna wieża, czasem kępa drzew, czasem biegnące sznureczkiem sarny. Na tej płaskiej powierzchni, jak położona na blacie stołu, wyrasta samotna, wapienna skała, a na jej szczycie kamienne miasto. Laon.

Oczywiście pierwsza rzuca się w oczy katedra z pięcioma wieżami, wołami wykutymi w kamieniu i rozetami mieniącymi się kolorami szlachetnych kamieni. Dominuje i przytłacza. Ale jeśli ma się dość sił i ochoty, by stromymi schodkami z nowoczesnego niskiego miasta wdrapać się do wysokiego, które pamięta jeszcze czasy Karolingów, pojawiają się wąskie brukowane uliczki i eleganckie domy średniowiecznych notabli z białego kamienia. Wśród nich, sto metrów na południe od katedry, stoi ukryta w malutkim ogrodzie z wyłamaną furtką kaplica Templariuszy. Nie tak łatwo ją znaleźć, ale w końcu Templariuszom nie chodziło ani o splendor, ani o sławę - swoje interesy finansowe z największymi tego świata woleli prowadzić w tajemnicy, a 15 tysięcy zbrojnych i wyszkolonych wojowników ukrywać pod prostymi habitami.

I nie wiem, czy to oślepienie nagłym przejściem z ostrego słońca w chłodny mrok romańskiej kaplicy, czy naprawdę ciągle można zobaczyć na ścianach ich cienie. Jest ich dwunastu - sześciu rycerzy szlachetnego pochodzienia w białych płaszczach i sześciu braci służebnych w płóciennych habitach. Mają krótko ścięte włosy, bo hańbą jest dla mężczyzny dbanie o własną fryzurę. Stojąc w kręgu szepczą za zamkniętymi drzwiami. Jest czwartek 12 października 1307 roku i wysłannik z paryskiej prowincji przyniósł złe wieści.

- Filip IV Piękny przygotowuje na nas obławę. Nasz wielki mistrz Jacques de Molay przybył już z Cypru do Paryża, by przeciwstawić się królowi, ale obawiam się, że na niewiele się to zda. To wszystko wina tego zdrajcy Esquieu de Floyran. Musieliśmy go usunąć z zakonu za nieprzestrzeganie reguły i żeby się zemścić naopowiadał zmyślonych historii o rzekomych pogańskich praktykach, których się dopuszczamy. Królowi bardzo te wyznania są na rękę. Zapożyczył się u nas biedak i nie ma jak spłacić długu, więc wymyślił sobie, że jeśli znikną Templariusze, to i problem zniknie. Bracia! Chcą nas oskarżyć o herezję i czary, czeka nas proces, tortury i pewnie stos. Trzeba nam uciekać, zrzucić białe płaszcze z czerwonym krzyżem na ramieniu, rozpłynąć się wśród pól i lasów. Zresztą wszyscy wiecie, co robić, od dawna przygotowywaliśmy się na ten dzień. No i nadszedł, nasz piątek trzynastego...

Skrzypnęły ciężkie drzwi, Templariusze jeden po drugim opuścili chłodne mury maleńkiej kapliczki i zniknęli w jesiennym słońcu. Na zawsze.

wtorek, 24 marca 2009

Le Havre: Most Normandii


Zanim Sekwana rzuci się ostatecznie do kanału La Manche, mija z daleka dzwonnice Troyes, przepływa pod mostami Paryża, otacza zwartym pierścieniem katedrę Notre Dame, przeciska się zręcznie między wapiennymi wzgórzami Rouen, oplata serpentynami romańskie opactwa, kołysze statkami w kilku portach. Po pokonaniu 777 kilometrów w końcu dogania uciekające w odpływie granatowe wody oceanu.

Ostatni most, z którym musi się zmierzyć to pont de Normandie, betonowy cud architektury rzucający śmiałe wyzwanie prawom grawitacji. Kiedy w 1995 roku w końcu stanął na własnych nogach, skrócił drogę z przemysłowego Havru do malowniczego Honfleur o ponad 80 kilometrów. 2143 metry długości, z czego 856 pomiędzy filarami o wysokości 214 metrów, tysiące ton stali i betonu. Żeby poczuć potęgę tego kolosa, najlepiej zostawić samochód na parkingu u podnóża mostu i przemierzyć go na piechotę. Stojąc na samym środku, na niteczce drogi zawieszonej 59 metrów nad poziomem wody, pomiędzy leżącymi cichutko w meandrach rzeki wioskami i hałaśliwym portem, można zobaczyć statki-olbrzymy pełne kolorowych kontenerów wpływające z Havru w górę rzeki i te puste wracające w dół, rybackie kutry ruszające w morze, turystyczne promy, jak pływające miasta.

A Sekwana, jakby obojęny jej był cały ten portowy harmider, zręcznie omija niewzruszone filary i wirując w szalonym radosnym tańcu zatraca się całkowicie w mrocznych objęciach oceanu.

środa, 18 marca 2009

Paryż: kino w kinie


Dla kogoś, kto wychował się na filmach kończących się dostojnym stwierdzeniem ''czytał Lucjan Szołajski'', oglądanie francuskiej telewizji jest dość traumatycznym przeżyciem. Wszystkie, dokładnie WSZYSTKIE filmy są dubbingowane: Brad Pitt buczy basem z nieskazitelnym paryskim akcentem, Angelina Jolie piszczy jak przekupka na porannym marche i nawet chińczycy mówią pięknie po francusku. Francuzi zgodnie twierdzą, że to, że praktycznie nie znają nawet autentycznego głosu aktorów, zupełnie im nie przeszkadza, a na zarzut, że przecież co najmniej połowa gry aktorskiej odbywa się na poziomie intonacji, odpowiadają, że aktorzy, którzy dubbingują są wyśmienici, czasami nawet lepsi od oryginału. Kto kiedykolwiek próbował rozmawiać z Francuzami o szkodliwości dubbingu dla artystycznej jakości filmów, wie dokładnie, o czym mówię. W dodatku głos dubbingujący danego aktora we wszystkich filmach jest ten sam - żyje więc gdzieś sobie człowiek, który jest głosem Clinta Eastwooda czy Kate Winslet, tym jedynym i prawdziwym, zakorzenionym w zbiorowej francuskiej świadomości.

Można by pomyśleć, że dla obolałego od podstawionych głosów polskiego ucha, zbawieniem może być oglądanie filmów w kinie, że poważne filmy dla poważnych ludzi będą miały napisy, za którymi będzie można dosłyszeć oryginalne westchnienia, posłuchać jak mówi Nora Jones w My Blueberry Nights, że naziści będą mówić po niemiecku. Nic z tego! W programie przeciętnego kina na prowincji (czyli wszędzie poza Paryżem) przy tytułach wszystkich filmów tkwią złowrogie literki: VF - version francaise. Na filmy w VO (version originale) statystyczny Francuz z zasady nie chodzi i można je znaleźć jedynie w malutkich kinach autorskich. I trzeba się solidnie naszukać.

No więc kiedy w ostatnią niedzielę byliśmy w Paryżu, poszliśmy do kina Arlequin na film Luther w VO. Niszowy seans o 11:30, na sali sami studenci w ponaciąganych swetrach i emerytowani intelektualiści przecierający okulary. Zanim zgasły światła w rzędzie za nami toczy się taka oto rozmowa:
- O , dzień dobry, witam panią! (cmok cmok)
- Dzień dobry, co słychać?
- Skąd ja panią znam? Pani pracuje w banku?
- Nie, w bibliotece...
- A, tak, faktycznie. Zna pani niemiecki?
- Nie, a dlaczego pani pyta?
- Bo to jest film w VO!
- Mam nadzieję, że nadążę czytać napisy.
- Ja się właśnie uczę niemieckiego, mój syn się będzie żenił z Niemką.
- Naprawdę?
- W czerwcu, już wszystko jest zaplanowane: ślub cywilny we Francji, kościelny w Niemczech. Nie wiem, jak my tam wszyscy na to wesele dojedziemy, to osiemnaście godzin drogi pociągiem. I w dodatku przesiadka w Berlinie!
- Nie chcieliście we Francji wesela organizować?
- Toż im to cały czas powtarzam! Ale się uparli, że w Niemczech. Jej to dobrze, bo ma małą rodzinę: jedna siostra, w dodatku panna, no i matka, bo ojciec nie żyje. A u nas, jak się nawet ograniczymy tylko do najbliższej rodziny, to wypada zaprosić ze 150 osób.
- No to faktycznie ciężka sprawa.
- No i ta moja synowa pochodzi ze wschodnich Niemiec, tak jak Luther, mam nadzieję, że ten film pomoże mi lepiej poznać tę kulturę. Wie pani, tam u nich w rodzinie to nikt się francuskiego w szkole nie uczył, tylko wszyscy rosyjskiego. No i ona serów nie lubi, tylko by cały czas chleb z kiełbasą jadła...
- Ma pani rację, to zupełnie inny świat, inna kuchnia, inni ludzie... Chociaż Niemcy to jeszcze nie tak daleko od nas. Gorzej, gdyby to jakaś Słowianka była.
- Ma pani rację, zdecydowanie gorzej.

A Słowianka siedzi, słucha, uśmiecha się pod nosem i miałaby ochotę strzelić jakąś celną ripostę, ale się powstrzymuje. Pojedzie pani do tych wschodnich Niemiec i sama zobaczy, że świat nie kończy się za francuską granicą, i że w sumie byłe NRD to też Europa. Postkomunistyczna, ale jednak.

Ku zdumieniu wszystkich, film był po angielsku. Nawet sam Martin Luther w Wittenberdze nie powiedział ani słowa po niemiecku. Miło było po skończonym seansie wyjść na wiosenne ulice i po prostu cieszyć się słońcem srebrzącym kopuły Sacre Coeur. Gdzieś tam na daleeeeekim wschodzie Europy pewnie leżą jeszcze śnieżne zaspy i przemykają chyłkiem polarne niedźwiedzie.

niedziela, 15 marca 2009

Jumièges: Odnerwieni


W średniowieczu nie było takiej tortury, której by jeszcze nie wymyślono: sprawiających problemy łamano kołem, przemyślnymi cążkami zrywano im paznokcie, a jak i to nie pomogło, to obcinano palce kawałek po kawałeczku, ewentualnie jakiś sutek, ściskano kończyny pomiędzy dwoma deskami i wkręcano w nie śruby, nawijano powolutku jelita na kołowrotki, wyrywano języki, wypalano oczy, nie mówiąc już o paleniu żywcem na stosie w zupełnej ostateczności. A wszystko to w imię wiary, sprawiedliwości, ku pokrzepieniu serc i dla odkupienia duszy nieszczęśnika oczywiście.

Kiedy w 660 roku pochodzący z rodu Merowingów król Franków Clovis II wyruszył na pielgrzymkę do Ziemi Świętej, zostawił swoje królestwo pod rządami żony i najstarszego syna. A że długo nie wracał i w ogóle nie było wiadomo, czy kiedykolwiek wróci, to syn postanowił po swojemu kraj urządzić. Namówił do spisku młodszego brata i razem zbuntowali się przeciwko ojcu i matce. Kiedy Clovis wrócił do Paryża, synowie w otoczeniu zbrojnych oddziałów czekali na niego u bram miasta, jednak nie mieli żadnych szans z wojskami króla. Pokonani i wzięci do niewoli przez własnego ojca, zbuntowani synowie zostali skazani na śmierć. Matka jednak, jak to matka, przebłagała króla, by karę śmierci zamienił na tortury. I to w dodatku bardzo znaczące tortury: takie, które sprawią, że już nigdy nie staną do walki przeciwko własnemu ojcu. A w zasadzie to już nigdy nie staną - na własnych nogach.

Obu zbuntowanych synów poddano operacji tak zwanego ''odnerwiania'', która polegała na przypaleniu tylnej części kolana w celu trwałego uszkodzenia ścięgien i nerwów umożliwiających chodzenie. Zaiste nie brakowało średniowiecznym katom fantazji! Następnie załadowano ''odnerwionych'' braci na drewnianą barkę, zapakowano im trochę jedzenia i puszczono z nurtem Sekwany. Takie symboliczne oddanie przestępców na pastwę losu. Mama z czułością zapaliła synkom świeczkę na ostatnią drogę.

Tratwa dryfowała kilka dni po meandrach Sekwany, minęła zamek w Andelys, przepłynęła pod mostami Rouen i któregoś dnia przybiła do brzegu nieopodal opactwa w Jumieges. Bliskich śmierci okaleczonych młodzieńców znalazł święty Philibert i kazał ich zanieść do klasztoru, w którym to w otoczeniu mnichów dożyli aż do późnej starości. Podobno królowa wiedziała dokładnie, gdzie znajdują się jej synowie i w tajemnicy do końca życia udzielała opactwu w Jumieges pokaźnej pomocy finansowej.

Kiedy spacerując po muzeum sztuk pięknych w Rouen staje się twarzą w twarz z obrazem Enerves de Jumieges namalowanym przez Evariste Vital Luminais, trudno uwierzyć, że cała historia ''odnerwionych'' z Jumieges to tylko legenda. Źródła historyczne niezbicie dowodzą, że Clovis II nigdy nie pielgrzymował do Ziemi Świętej i że zmarł mając 24 lata - jego synowie za życia ojca nie mieli więcej, niż kilka lat i trudno sobie wyobrazić, żeby zbuntowali się przeciwko królowi.

Tylko do kogo w takim razie należą dwa książęce grobowce, które po dziś dzień można oglądać w cieniu wież w ruinach opactwa Jumieges nad brzegiem Sekwany?

piątek, 13 marca 2009

Amiens: komiks z kamienia


W czasach, kiedy większość ludzi przychodzących do kościoła nie potrafiła czytać, do Notre Dame w Amiens pielgrzymi przybywali nawet z bardzo daleka - w końcu mogli tu spojrzeć w oczy głowie samego Jana Chrzciciela zakonserwowanej w złoconym relikwiarzu.

Po tygodniach, a czasem nawet po miesiącach wędrówki, docierali w końcu na plac przed katedrą, wznosili głowy ku szczytom wież, aby następnie je pochylić w geście nabożnej pokory. Ich oczom ukazywał się tłum kamiennych proroków i świętych, diabłów i aniołów, smoków i innych nieziemskich stworzeń. Średniowiewcznym rzeźbiarzom bardzo zależało na tym, żeby na zachodniej fasadzie nie zabrakło żadnej z biblijnych postaci: wszyscy apostołowie stoją grzecznie w rządku, Jonasz wychodzi z brzucha wieloryba, Abraham morduje Izaaka, Daniel sprzecza się z Ezechielem, Matka Boska miażdży głowę węża, Ewa częstuje Adama jabłkami. W środkowym portalu właśnie ma miejsce sąd ostateczny, Archanioł Michał waży dusze, jedne idą do piekła, drugie do miasta pełnego wież i aniołów. Nad prawidłowym przebiegiem akcji czuwa Piękny Bóg z Amiens wznosząc wskazujący palec w geście miłosierdzia? potępienia? W portalu świętego Firmina straszy siedem grzechów głównych, ale nie martw się grzeszniku, spójrz w prawo, tak, to właśnie cnoty, tak powinieneś żyć.

W kamiennych rzeźbach odbijały się echem te wszystkie historie słyszane od dziecka, przekazywane z ust do ust, wzrok prześlizgiwał się powoli od jednej do drugiej figury przywołując słowa, emocje, znaczenia. Średniowieczni pielgrzymi nie potrafili czytać, ale rozumieli ten przedziwny kamienny komiks, przed którym ja, z głową ciężką od wszystkich przeczytanych książek, staję zupełnie bezradna.

poniedziałek, 9 marca 2009

Marcowe giboulée


Słownik francusko-polski z pokorą przyznaje, że słowo giboulée nie ma w języku polskim odpowiednika i definiuje to zaskakujące zjawisko meteorologiczne jako gwałtowny krótkotrwały deszcz z gradem.

W praktyce wygląda to tak: na błękitnym pikardyjskim niebie gnane lekkim wietrzykiem pasą się białe obłoczki, słońce świeci w najlepsze, śpiewają zdziwione wiosną ptaki. Nagle nie wiadomo skąd wypełza wielka szara chmura, zrywa się wichura i zaczyna bębnić grad, jak sypiące się z rozerwanego brzucha pluszowego misia kawałki styropianu. Wszyscy uciekają w popłochu, parasole przewracają się na lewą stronę, rozmazują się makijaże, mokną nalakierowane loki i koki, woda chlupocze w nowiutkich szpileczkach, ślizgają się na lodowych kulkach samochody. Kataklizm trwa jakieś pięć minut, po czym jakby ktoś nagle przewrócił wstecz kartkę ilustrowanego przewodnika, wszystko wraca do poprzedniego obrazka: słonko, ptaszki i obłoczki. I tak aż do następnego giboulée... za piętnaście minut.

piątek, 6 marca 2009

Auvers sur Oise: oberża Ravoux


Na parterze oberży Ravoux znajduje się jadalnia ze stołami nakrytymi lnianymi obrusami w biało-czerwoną kratkę, pulchna karczmiarka zręcznie manewruje pomiędzy biesiadnikami, stawia talerze z zupą, wyciera ręce w fartuch. Gości sporo, wszystkie pokoje na piętrze są zajęte, za oknami oprawionymi w białe okiennice kwitną rosnące przed merostwem lipy.

Na poddaszu w malutkim tanim pokoiku dla lokatorów długoterminowych rozgrywa się dramat dwóch braci. W dusznej przestrzeni zamkniętej popękanymi ścianiami wystarczyło miejsca tylko na wąskie metalowe łóżko i jedno krzesło, za szafę służy wnęka w murze, przez okno w dachu widać jedynie rozpalone lipcowym upałem puste niebo. Od bieli poduszki odcinają się rysy wychudzonej twarzy okolonej rudymi włosami, powieki pozostają zamknięte, kościste dłonie spoczywają bez ruchu na prześcieradle i gdyby nie rytmiczny świszczący oddech, można by pomyśleć, że życie już dawno opuściło to umęczone ciało. Na nieoheblowanej podłodze stukają kroki młodego eleganckiego mężczyzny, maszeruje tam i z powrotem, od ściany do ściany, z rękami splecionymi za plecami, napięty jak struna. Przyjechał z daleka zmierzyć się z szaleństwem starszego o cztery lata brata. Za późno.

***

Widzisz, jestem, przyjechałem, tak jak chciałeś. Nie jesteś sam, zresztą nigdy nie byłeś.

Każdy dzień mojego życia jest wypełniony troską o ciebie, pomagam ci jak tylko mogę: regularnie dzielę się z tobą pieniędzmi, przysyłam ci farby, pędzle i płótna, żebyś mógł w spokoju tworzyć nie martwiąc się niczym, otoczyłem cię życzliwymi ludźmi... Biedny doktor Gachet, on naprawdę szczerze podziwia Twoją sztukę. Niczego nie podejrzewał, jeszcze w zeszłym tygodniu dostałem od niego list, w którym pisał, że Auvers bardzo ci służy i że w ciągu ostatnich dwóch miesięcy namalowałeś ponad siedemdziesiąt obrazów! I że podobno w niczym one nie gorsze od tego, co maluje Cezanne czy Pissarro, a Gachet zna ich w końcu osobiście! Tak mu się odwdzięczasz, za wszystko, co dla ciebie zrobił? Że teraz musi się zajmować odratowywaniem samobójcy?

Nigdy nie byłeś sam, ale musisz zrozumieć bracie, że nie mogę całego życia spędzić z tobą. Nie ożeniłem się z Jo, żeby zrobić ci na złość! Czy może być lepszy dowód na to, ile dla mnie znaczysz, niż fakt, że nazwałem naszego syna twoim imieniem? Nigdy bym cię nie zostawił, mylisz się. Chcieliśmy wrócić do Holandii, bo podobno tam życie jest łatwiejsze, niż w Paryżu. Gdybyś tylko chciał, mógłbyś pojechać z nami. Nie zostawiłbym cię samego.

To nie moja wina, że nie sprzedałeś żadnego obrazu. Zrobiłem wszystko, co się dało, przedstawiłem cię malarzom z Montmartre: Seurat, Toulouse-Lautrec, namówiłem nawet Gauguin, żeby odwiedził cię w Arles. Wierzę w ciebie całym sercem, w twoje szalone kolory, wirujące linie, w światło tańczące w tobie tylko znanym rytmie. I gdybym mógł, kupiłbym wszystkie twoje obrazy, ale wiem, że tobie nie o to przecież chodzi.

Jak to jest, bracie, co trzeba czuć, o czym myśleć, żeby w słoneczny lipcowy poranek pośród dojrzewających kłosów zbóż przyłożyć chłodną lufę rewolweru do piersi i pociągnąć za spust? To jest wyjaśnienie? Ten list zaadresowany do mnie, co go miałeś w kieszeni? Straciłem już połowę rozumu dla mojej pracy, teraz ryzykuję życie. Co to znaczy? Bracie, braciszku...

***

Vincent van Gogh zmarł na poddaszu oberży Ravoux 29 lipca 1890 roku. W październiku Theo van Gogh popadł w obłęd i został zamknięty w szpitalu psychiatrycznym, gdzie zmarł 25 stycznia 1891 roku w wieku 34 lat. Pochowano go obok brata na cmentarzu w Auvers sur Oise. Sto lat później obraz Vincenta ''Portret doktora Gachet'' został zakupiony przez Japończyka Ryoei Saito za 82 miliony dolarów.

czwartek, 5 marca 2009

Tomme de Savoie


Kiedy już wszystkie talerze po głównym daniu zniknęły ze stołu, nadszedł czas na kieliszek czerwonego Cote du Rhone Village i trójkącik Tomme de Savoie - prawdziwego alpejskiego sera. Kupiliśmy go w malutkiej serowni wysoko w Alpach, miał ze dwadzieścia centymetrów średnicy i ważył półtora kilo, pachniał podziemną grzybnią i leśnym mchem. Tak, jak i wino, ser odleżał swoje w wilgoci i chłodzie piwnicy, gdzie przez co najmniej trzy miesiące dojrzewał i rozwijał aromaty. W tym czasie był regularnie odwracany i szczotkowany i to właśnie tym codziennym pieszczotom zawdzięcza swój smak i konsystencję.

Zanim jednak trafił na piwniczne półki, gdzie w towarzystwie braci czekał na swoje pięć minut w dziennym świetle nakrytego stołu, Tomme de Savoie kilka dni odciekał obicążony kamieniem w okrągłej sosnowej formie wyłożonej płócienną chustą - na skórce widać wyraźnie odciśniętą krateczkę nitek. Potem sprawne ręce obtoczyły go w grubej soli, którą po kilku godzinach całkowicie wchłonął i zaszczepiły w kilku miejscach szlachetną pleśń.

Przed wciśnięciem się w ciasną dziurkowaną formę, świeży ser był wielokrotnie szatkowany na malutkie kawałeczki: im drobniej uda się go pokroić, tym więcej serwatki z niego odcieknie, ser będzie bardziej suchy i dłużej się będzie przechowywał. To Etruskowie wymyślili, jak ściąć mleko, żeby zrobić z niego ser. Któregoś dnia, gdy zabili cielaka, odryli, że w jego żołądku znajduje się ścięte mleko i że na dodatek ta obrzydliwa żółtawa masa jest całkiem smaczna. Nie wiedzieli, że to zasługa podpuszczki, specyficznego enzymu trawiącego mleko - ważne było to, że mieszając zawartość żołądka cielaka ze świeżym mlekiem odkryli, jak oddzielić wodę od cennych tłuszczów i białek, z których powstaje ser. Etrusków podpatrzyli Rzymianie i razem z legionami cenna receptura przywędrowała na alpejskie zbocza.

Mleko trzeba podgrzać do 35 °C i wymieszać z ekstraktem z cielęcego żołądka - kilka gramów podpuszczki wystarczy, aby ściąć ponad 1000 litrów mleka w pół godziny. Żeby otrzymać kilogram Tomme de Savoie potrzeba 10 litrów mleka. W dodatku mleka tylko i wyłącznie dwóch ras krów wypasanych na alpejskich pastwiskach: tarentaise i abondance, żadnych tam czarno-bialych holsteinów! Najcenniejsze jest mleko z lata, kiedy to na pastwiskach trawa jest zielona, dzwonią dzwoneczki i pasterze nie sprowadzają stad w doliny, tylko znoszą blaszane bańki, w których chlupocze ciepłe jeszcze mleko.

Kiedy kroję grubą, szarą skórkę porośniętą czerwono-żółtą pleśnią, krowy przeżuwają siano w pokrytej śniegiem oborze. Bladożółty ser rozpływa się w ustach pozostawiając lekki posmak orzechów laskowych i zapach rozgrzanej słońcem łąki. Obietnica, że lato znowu kiedyś wróci, wydaje się bardziej realna.

poniedziałek, 2 marca 2009

Grand Revard


Nie trzeba być alpinistą, żeby wybrać się w Alpy - na Grand Revard można wyjechać samochodem i to nawet bez łańcuchów. Potem mamy do wyboru: narty zjazdowe, snowboard, biegówki, narty ciągnięte przez kucyka, rakiety, albo po prostu długi górski spacer.

Wśród tłumu turystów panuje biała cisza, wszyscy szepczą, jak w kościele. Zimowe słońce zwielokrotnione taflą śniegu kłuje w oczy, kryształki powietrza wbijają się w płuca.

Wystarczy wsłuchać się w skrzypienie śniegu pod butami, leciutko zmrużyć oczy wypatrując ukrytego w chmurach Mont Blanc, żeby poczuć się częścią tego wielkiego potężnego świata - wszechświata. Żeby poczuć, że się żyje: mocno i naprawdę.